Natuurlijke of conflictueuze selecties?

Ooit waren selecties het voorrecht van de eliteclubs, maar tegenwoordig zijn ze overal te vinden. Backstick trok door Waals-Brabant om de verschillende benaderingen onder de loep te nemen. Dit maakt niet iedereen blij, maar hebben de clubs eigenlijk wel een keuze?

Wat door sommigen als een mislukking wordt ervaren, zien anderen als een uitdaging.

Eind mei, begin juni — nu, net voor de examens — luidt traditioneel het startschot voor de jeugdselecties in de Belgische hockeyclubs. Een kans voor U14 tot U19-spelers (en soms zelfs jonger) om zichzelf en anderen te testen. Maar hoe pakken clubs dat aan? Wat willen jeugdverantwoordelijken hiermee bereiken? En hoe beleven tieners deze soms erg frustrerende momenten? Wij gingen op onderzoek in Waals-Brabant.

Van impliciet naar structureel

Selecties zijn geen nieuw gegeven. Vroeger gebeurden ze meer informeel of ongestructureerd, maar er werd altijd al gekozen. Tijdens het seizoen of op specifieke momenten bepaalden clubs wie in ploeg 1, 2 of 3 terechtkwam, op basis van niveau, prestaties en houding. Wat wél nieuwer is, zijn de gestructureerde tests na het seizoen, waarbij jongeren van overal in het land proberen een plaatsje te veroveren in een ander team — soms zelfs van een andere club.

Jeremy Caenen, hoofd jeugdopleiding bij Waterloo Ducks, licht hun werkwijze toe:

"De ‘Wat’ telt meer dan 1.600 leden. In sommige leeftijdscategorieën moeten we dus meer dan 100 spelers verdelen over zeven ploegen. We moeten dat objectief en gestructureerd aanpakken."

In mei/juni vindt een eerste voorselectie plaats. Daarin zitten de spelers van categorie 1 — zij die in hun leeftijdsgroep blijven of een trapje hoger zetten — en die van categorie 2. De rest doet niet mee.

"Doel is een eerste kern van 26 spelers samen te stellen. In augustus zakken we naar 18, en drie weken voor het seizoen beginnen we met een definitieve groep van 16."

En wat met externen als het intern al zo druk is?

"We doen geen publieke oproep meer. Spelers nemen zelf contact op, vaak nog vóór de selecties starten. We nodigen hen dan uit voor twee trainingen. Zo zien zij of het klikt met de groep, en wij kunnen hun niveau inschatten. We zijn daar heel transparant in. We zeggen meteen of ze eerder in de top 12 zitten, of eerder in de groep 13-18. Daarna beslissen zij of ze het risico nemen om eventueel niet geselecteerd te worden."

Kansen voor wie honger heeft

En wat als je zelfs niet mag deelnemen aan de voorselecties of uit de boot valt?

"Dat gebeurt zelden. Jongeren zijn meestal realistisch en verrast zijn ze bijna nooit. En als dat toch gebeurt, dan hebben we een evaluatiefiche per speler die we updaten tijdens het seizoen. De speler, coach en ikzelf vullen die in. Zo kan elke speler zijn sterke en zwakke punten zien."

De kans dat een speler uit bijvoorbeeld U16 B4 plots promoveert naar ploeg 1 of 2 is klein.

"De bedoeling is spelers te groeperen volgens hun niveau, zodat iedereen zijn plek vindt."

Ook bij Lara is dat het uitgangspunt, vertellen Pierre-Emmanuel Coppin (‘PEC’) en Bertrand Lodewyckx, verantwoordelijken voor de selecties:

"We willen homogene groepen, met evenveel speeltijd voor iedereen. Wie echt ‘honger’ heeft, moet de kans krijgen om in een Top Hockey-omgeving te groeien — wat zijn of haar vertrekpunt ook is."

In Wavre mag iedereen zich aanbieden. Wie het hele jaar gewerkt heeft, mag proberen zich in de ploeg te knokken.

"Maar we laten nooit iemand vallen die vooruit wil. Voor hen bestaat het ‘ontwikkelingsniveau’ waar ze verder kunnen groeien. En wie blijft werken, krijgt altijd een nieuwe kans."

Kortom: teleurstellingen, ja. Mislukkingen? Nee. De ontwikkelingspijler geeft spelers meteen een nieuwe uitdaging.Externe spelers zijn welkom, maar:

"Wie een plek wil, moet beter zijn dan wie er al zit. De Crocos gaan voor."

De crème de la crème

Jaarlijks nodigt de federatie clubs uit om hun beste spelers te sturen naar de districtselecties. Een uitgelezen kans om je te meten met de top van je leeftijd.

"Bij ons wordt dat nooit als een mislukking gezien," zegt Olivier Nailis, U14-selectiecoach. "Integendeel: het is een bijzondere ervaring. Spelers leren andere coaches kennen, ontdekken nieuwe dingen, of beseffen hoeveel werk er nog is. Bijna niemand komt teleurgesteld terug. Eerder trots, of gretig om door te zetten."

In de club ligt dat anders. Wie mikte op ploeg 1 en niet geselecteerd wordt, voelt dat vaak als een harde klap.En dan reageren pubers niet allemaal hetzelfde. Sportief falen raakt vaak het zelfbeeld en de erkenning binnen de groep.

Vooraf steunen, achteraf begeleiden

Woede is dan een veelvoorkomende reactie. Het zelfbeeld wankelt, net als het gevoel te voldoen aan verwachtingen van zichzelf of van ouders. Daarom is de rol van ouders, trainers en mentoren cruciaal.

Psychiater en gedragstherapeut Vincent Lustygier zegt:

"Help de jongere het verschil te zien tussen het plezier van het spel en de teleurstelling van de competitie. En plaats het in de tijd: wat nu gebeurt, is niet per se bepalend voor later."

Sommige talenten bloeien laat, anderen verdwijnen vroeg. Dat zijn levenslessen. En die breng je als volwassene best zonder oordeel.

Doorzettingsvermogen ontwikkelen, ondanks tegenslag, versterkt hun veerkracht. Nailis vult aan:

"Stel haalbare doelen. Wat wil ik écht? En als ik in ploeg 1 wil: wat moet ik verbeteren? Binnen welke termijn? Zeggen dat je als Boon, Boccard of Ballenghien wil spelen, is geen doel, dat is een fantasie. Realistisch is: beter worden dan de zwakste in ploeg 1."

Meer dan talent: goesting

Eén ding is essentieel — en daarover zijn alle gesprekspartners het eens: de goesting.

"Een kind met goesting zie je van ver. Soms primeert dat zelfs op talent. Die honger tilt hen naar een ander niveau."

Voor je hen dus blootstelt aan mogelijk falen, moet je nagaan of de motivatie écht van hen komt. Want achter het verlangen naar niveau 1 zit soms de druk van ouders of peers.

Opofferingen: de realiteit van topniveau

Selectie voor ploeg 1 betekent ook: meer trainen, minder tijd voor vrienden, en vakantieplannen die sneuvelen.Hoeveel ouders zagen al hun herfst- of krokusvakantie verdwijnen omdat zoon- of dochterlief niet mocht ontbreken op stage of match?

Wie daar niet voor wil of kan kiezen, moet misschien de plek laten aan iemand die wél alles wil geven om de volgende Tom Boon te worden.

Voor je dus je kind in een ander club laat testen, hem/haar weghaalt uit zijn vertrouwde omgeving, of confronteert met mogelijk falen, is één ding belangrijker dan alle rest: een goed gesprek. Wat wil hij of zij écht?